Orhan Veli Kanık, Giderayak Şiirinin İncelemesi

Edebiyatımızda "Bir şiir ihtilalcisi" sayılan  Orhan Veli Kanık, o güne kadar yapılmayanı gerçekleştirerek geleneğin karşısında direnişe geçmiş ve geleneksel biçim ögelerini dışlayarak her türlü şekil endişesinden uzak bir şiir anlayışının esaslarını ortaya koymuştur.

Samimi arkadaşları Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi Garip akımının kurucusu olan Orhan Veli, 36 yıllık kısacık yaşamına şiirlerinin yanı sıra hikâye, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırdı. 

Bu yazımızda Orhan Veli'nin "Giderayak" şiirini inceleyeceğiz...

Herkes hayattan bir şeyler bekliyor gerçekleşmesini çok istediği... Hayattan beklenti denilence akla ilk gelenler genelde "Mutluluk, huzur, sağlık, başarı" oluyor. Kimileri çok varsıl bir hayat, daha çok para, ışıltılı ve görkemli bir yaşam standartı, hayallerindeki ideal eş, hiçbir derdin tasanın olmadığı kusursuz bir hayat bekliyor. Kimilerinde ise "sıfır beklenti, sonsuz huzur" anlayışı var.

 Beklentiler çok güzel; ama gerçekleşmeyince  yıkıyor, üzüyor çoğu zaman. Büyük beklentiler, büyük hedeflerle ilgili hayal kırıklıkları yaşandığında tepki genellikle öfke şekline bürünüyor.

GİDERAYAK

“Handan, hamamdan geçtik,
Gün ışığındaki hissemize razıydık;
Saadetinden geçtik,
Ümidine razıydık;
Hiçbirini bulamadık;
Kendimize hüzünler icat ettik,
Avunamadık;
Yoksa biz...
Bu dünyadan değil miydik?”

Serbest tarzda yazılan bu şiirde şiir söyleyicisi, yaşamdan beklentilerini sürekli düşürmesine karşın hiçbirini  gerçekleştiremeyen, yaşamdan umduğunu bir türlü bulamayan ve bundan hayıflanan biridir.

 Şiirde geçmiş zaman kipinin kullanılması yaşananların bittiğini, değiştirecek bir şey kalmadığını vurgulamaktadır.  "Ümidine razıydık" dizesine hayattan beklentilerinin kalmadığı, artık her şeyden ümidini kestiği anlamı var. 

Hayat karşısındaki durumunu sorgulayan söyleyici, hiçbir beklentisini gerçekleştirememesini ve bu hayattan umduğunu bulamamasını "Yoksa biz bu dünyadan değil miydik?" dizeleriyle mizahi bir şekilde ifade etmiştir.