SİS ŞİİRİ İLE SİSTE SÖYLENİŞ ŞİİRİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
HAZIRLAYAN : www.edebiyatfatihi.net yayın ekibiBir bunalım, sıkıntı ve lanet şiiri olan T.Fikret’in “Sis” şiirindeki öznenin, içinde yaşadığı başkent uzamıyla bir dostluğu yoktur; tersine, bu uzamdan kaçmak, Yeni Zelanda’ya ya da Manisa’ya sığınmak ister, bu uzama lanetler yağdırır. “Sis” bir başkente, İstanbul’a bir lanet şiiridir. Kent burada bir imgedir. Kişileştirilen kent üzerinden lanetlenen Abdülhamit dönemi ve Abdülhamit yönetimidir. “Türk edebiyatında İstanbul ilk defa “Sis” ile menfur ve mel’un bir şehir olarak ele alınmıştır” (Kaplan, 1998: 110). Bundan sonra da romanlarımızda İstanbul ahlak olarak çökmüş, rezil bir kent olarak yerini alacaktır: Sözde Kızlar, Sodom Gomore, Üç İstanbul.. bu çöküntüyü anlatan romanlardır. “Sis” şiiri baştan sona karamsar, kötümser, lanet okuyan bir şiirdir. Tevfik Fikret’in bundan önce de karamsar şiirleri vardır. “Ömr-i Muhayyel” “İktirâb” şiirleri karamsar, kötümser şiirlerdir. Fikret, bu şiirlerinde kaçmak, başka ülkelere gitmek, hatta ölmek ister. “İktirâb” adlı şiirinde “Leyl-i gamnisâr” (Gam saçan gece) şairin “hayâlini tevhîş” eder (vahşete boğar). Bu nedenle “hasretle seher-i mevte intizâr” eyler. Bu şiirler bir içe kapanıştır. Sis şiiri ise dışa dönük, başkasını kovmaya, kaçırmaya çalışan, başkasına lanet okuyan bir şiirdir.
Yahya Kemal’inse en karakteristik tarafı, İstanbul’a dâir yazdığı şiirlerdir. Onun İstanbul’a bakış tarzını en iyi ifade eden ve onu diğer şâirlerden, bilhassa Tevfik Fikret’ten en fazla ayıran şiiri bence Siste Söyle’niş’tir. Siste Söyleniş ile Sis, konu ve hayal bakımından aynı, fakat bakış tarzı bakımından çok farklıdır. Sis’teki nefret ve bedbinlik, Yahya Kemal’in şiirinde yerini hayranlık ve sevgiye bırakır:
Birden kapandı birbiri ardınca perdeler..
Kandilli, Göksu, Kanlıca, İstinye nerdeler?
Som zümrüt ortasında, muzaffer, akıp giden
Fîrûze nehri nerde? Bugün saklıdır, neden?
Yahya Kemal, İstanbul’un semtlerini, Boğazın mavi suyunu hasretle, sevgiyle, adetâ çocuğuna gösterdiği bir ilgiyle aramaktadır. İstanbul’u o kadar sever ki onu hiç bir yere benzetmek istemez. Yine de İsviçre göllerini hatırlar:
Benzetmek olmasın sana dünyâda bir yeri;
Eylül sonunda böyledir İsviçre gölleri.
Şâir, ister istemez Fikret’in Sis’ini ve lanetini de hatırlar :
Bir devri lânetiyle boğan şâirin Sisi,
Vicdan ve ruh elemlerinin en zehirlisi.
Hülyama bir ezâ gibi aksetti bir daha;
-Örtün! Müebbeden uyu?. Ey şehr! -O beddua…
Halbuki Yahya Kemal İstanbul’un değil ebediyen kaybolması, sis altında geçici gizlenişine bile tahammül edemez. Şiirde aynı sevgi ve şefkat dolu ifade devam eder:
Hayır bu hâl uzun süremez, sen yakındasın;
Hâlâ dağılmayan bu sisin arkasındasın.
Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl
Berraklığında bilme nedir hafta, ay ve yıl
Hüznün, ferahlığın bizim olsun kışın, yazın,
Hiç bir zaman kader bizi senden ayırmasın.
Bu mısralarda sevginin yarattığı bir benimseyiş görülüyor. Yahya Kemal, İstanbul’un hüznünü de çekmeye razıdır. Bütün bu duygular, Sis’teki şiddetli nefret ve kinle tezad teşkil eder.
Yahya Kemal’inse en karakteristik tarafı, İstanbul’a dâir yazdığı şiirlerdir. Onun İstanbul’a bakış tarzını en iyi ifade eden ve onu diğer şâirlerden, bilhassa Tevfik Fikret’ten en fazla ayıran şiiri bence Siste Söyle’niş’tir. Siste Söyleniş ile Sis, konu ve hayal bakımından aynı, fakat bakış tarzı bakımından çok farklıdır. Sis’teki nefret ve bedbinlik, Yahya Kemal’in şiirinde yerini hayranlık ve sevgiye bırakır:
Birden kapandı birbiri ardınca perdeler..
Kandilli, Göksu, Kanlıca, İstinye nerdeler?
Som zümrüt ortasında, muzaffer, akıp giden
Fîrûze nehri nerde? Bugün saklıdır, neden?
Yahya Kemal, İstanbul’un semtlerini, Boğazın mavi suyunu hasretle, sevgiyle, adetâ çocuğuna gösterdiği bir ilgiyle aramaktadır. İstanbul’u o kadar sever ki onu hiç bir yere benzetmek istemez. Yine de İsviçre göllerini hatırlar:
Benzetmek olmasın sana dünyâda bir yeri;
Eylül sonunda böyledir İsviçre gölleri.
Şâir, ister istemez Fikret’in Sis’ini ve lanetini de hatırlar :
Bir devri lânetiyle boğan şâirin Sisi,
Vicdan ve ruh elemlerinin en zehirlisi.
Hülyama bir ezâ gibi aksetti bir daha;
-Örtün! Müebbeden uyu?. Ey şehr! -O beddua…
Halbuki Yahya Kemal İstanbul’un değil ebediyen kaybolması, sis altında geçici gizlenişine bile tahammül edemez. Şiirde aynı sevgi ve şefkat dolu ifade devam eder:
Hayır bu hâl uzun süremez, sen yakındasın;
Hâlâ dağılmayan bu sisin arkasındasın.
Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl
Berraklığında bilme nedir hafta, ay ve yıl
Hüznün, ferahlığın bizim olsun kışın, yazın,
Hiç bir zaman kader bizi senden ayırmasın.
Bu mısralarda sevginin yarattığı bir benimseyiş görülüyor. Yahya Kemal, İstanbul’un hüznünü de çekmeye razıdır. Bütün bu duygular, Sis’teki şiddetli nefret ve kinle tezad teşkil eder.
Kaynakça:
Bilge Ercilasun'un Yahya Kemal ve Şiiri makalesi
HİLMİ UÇAN “SİS” “SİSTE SÖYLENİŞ” VE “SONUÇ” ŞİİRLERİ
ÇERÇEVESİNDE ÜÇ ŞAİR: TEVFİK FİKRET, YAHYA KEMAL VE
BAUDELAIRE
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.