Göstermeye bağlı metinler ile an­latmaya bağlı metinlerin benzerlik ve farklılıkları maddeler halinde...

Anlatmaya Bağlı Metinlerle Göstermeye Bağlı Metinler Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar
Benzerlikler
1. Her iki tür de bir olay çevresinde gelişir. Bu temel olayın etrafında daha küçük çapta gelişen olaylar yer alır.
2. Her iki türde de insanların başlarından geçen ya da geçebilecek nitelikteki olaylar gösterilir.
3. Olaylar belirli bir zaman diliminde geçer.
4. Anlatılan olaylardan etkilenen insanlar ya da varlıklar vardır. Bunlara eserin kahramanları denir. En çok etkilenen varlığa eserin başkahramanı (başkişisi) denir.
5. Olayın serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunur. Yani olayın bir başlangıcı, gelişmesi ve sonunda da çözümlenişi vardır.
6. Ele alınan olayların anlaşılması için tasvirlere ya da dekorlara yer verilir.
7. Metinlerin bir yazarı vardır.
Farklılıklar
1.Anlatmaya bağlı türlerde olayın mutlaka bir anlatıcısı vardır. Bu anlatıcı olayı ilahî bakış açısıyla, kahramanın bakış açısıyla ya da gözlemci bakış açısıyla anlatır.
2. Göstermeye bağlı eserlerde, sosyal hayatta karşılaşabileceğimiz olaylar sahnede gösterilir.
3. Göstermeye bağlı eserdeki olaylar aktör (erkek oyuncu), aktris (bayan oyuncu) adı verilen oyuncular tarafından canlandırılır. Sosyal yaşamın ve insan karakterinin eleştirisi yapılır.
4. Bu iki tür arasında kullanılan dil ve anlatım biçimi de birbirinden farklıdır. Anlatmaya bağlı eserlerde uzun ve kurallı cümleler kullanılırken göstermeye bağlı eserlerde günlük konuşma dili kullanılır. Cümleler daha açık ve kısadır. Söylenen sözün izleyici tarafından anlaşılması beklenir, bunun için daha açık ve kısa cümleler kullanılır. Konuşma dilinin canlılığı sahnede yansıtılır.

ÖRNEĞİN: 

Göstermeye bağlı metinler kısa diyaloglar şeklinde anlatılır. Bu metinler sahnelenmek amacıyla yazılırlar. Bu metinlerde bir anlatıcı yoktur. Koçyiğit Köroğlu adlı metinde karşılıklı konuşmalar, söylenmek istenenin doğrudan ifade edilmesi, yan anlam değerinin zengin olmaması, anlatıcı­nın bulunmaması ve sahnelenmek üzere yazılması, bu metni anlatmaya bağlı edebî metinlerden ayırır.