28 Eyl 2014

İLYADA DESTANI-KONUSU,KİŞİLER ve ÖZELLİKLERİ, dönemdeki siyasi ve kültürel yapı

Reklamlar

İlyada (Yunanca: Ἰλιάς, Iliás), Homeros'un Troya Savaşı'nı anlatan destanıdır. Yunanca'da Odise ile birlikte en eski edebiyat olduğu düşünülen epik bir şiirdir. Eldeki veriler ışığında Homeros tarafından MÖ 7. ya da 8. yüzyıl'da yazıldığı düşünülmektedir.
Homeros, "İlyada"sında Troya Savaşı'nın tamamını anlatmamaktadır. 24 bölüm ve 16.000'den fazla dizeye sahip olan İlyada, Troya Savaşı'nın dokuzuncu yılında 51 günlük bir dönemi anlatmaktadır. Destan Akhilleus'un öfkesi ile açılır ve Hektor'un cenazesi ile sona erer. Destan söz konusu 51 günlük kısmı kapsamakla beraber, bu dönemin öncesi ve sonrasıyla, savaşın çeşitli merhaleleriyle ilgili birçok olaya atıfta bulunmaktadır.[1] Sözlü gelenekten yazıya nasıl geçtiğini bilemediğimiz gibi, metinde geç dönemde yapılan değişikliklerin kesin amacını kestirmek de güçtür. Ama Homeros bir savaşın "toprağı bereketli Troya"da geçtiğini söylemektedir.

Konusu

I. Bölüm: Akhilleus'un öfkesi

Ozan, İlham Perileri'ne seslenip konusunu belirtir: Akhilleus'un öfkesi ve bu yüzden Akhalar arasında beliren veba salgını.
Akhaların Troya Ovası'ndaki gemi ordugahındayızdır. Tanrı Apollon'un rahibi Khryses gelir, Agememnon'un tutsak olarak alıkoyduğu kızı Khryseis'i geri ister. Agememnon kızı vermediği için tanrı Apollon Akha ordusuna veba salar.
Dokuz gün dokuz gece ordu hastalıktan kırılır. Bilici Kalkhas kızı geri vermeyi buyurur. Agememnon kızı vermeye razı olur, ama onun yerine Akhilleus'un tutsağı Briseis'i alacaktır. Akhilleus'la Agememnon bu yüzden kavgaya tutuşurlar. Agememnon Briseis'i alır, ama Akhilleus da barakasına çekilir: Savaşa artık katılmayacaktır. Anası deniz tanrıçası Thetis'ten öcünü almasını ister. Thetis, Olimpos'a çıkıp Zeus'a yalvarır: Akhilleus savaştan uzak durdukça Akhalar zaferi kazanamasınlar. Zeus söz verir, Akhalar dan yana olan karısı tanrıçaHera ile kavga ederler. Hephaistos onları yatıştırır.

II. Bölüm: Agememnon'un düşü - Toplantı - Gemilerin sayımı

Zeus, Agememnon'a yalancı bir düş gönderir: Troya'yı alabileceğini bildirir. Agememnon Akhalar'ı toplantıya çağırır, onları denemek ister: Herkesin dokuz yıllık savaştan bıktığını, yurtlarına dönmek istediklerini anlar. Thetis olayı. Ordu savaş düzenine girer. Ozan bir daha Musaya seslenir ve Akha ordularının, komutanlarının ve şehirlerinin adlarını, gemilerinin sayısıyla saymaya koyulur. Aynı sayım Troyalılar için de yapılır. Troya ordusu da safa dizilir.

III. Bölüm: Antlar - Surların üstündeki sahne - Paris'le Menelaos'un teke tek savaşı

İki ordu karşı karşıyadır: ParisMenelaos'la teke tek savaşa girişmeyi teklif eder. Savaşı kazanan Helenayı alacaktır. Teklif kabul edilir, Priamos'u çağırmaya giderler.
Sahne değişir: Priamos'la ihtiyarlar heyeti surların üstünde dizilip tek tek savaşı gözetlerler. Helena gelir, onlara Akha yiğitlerini tanıtır. Teke tek savaş başlar, Menelaos Paris'i alt etmek üzereyken tanrıça Afrodit araya girip Paris'i kaçırır, Helenayı da kocasının yanına götürür. Helena'nın Afrodit'e, sonra da kocasına çıkışması.[2]

Türkçe çevirileri

İlyada'nın ilk dizeleri.
Varlık Yayınları tarafından Ahmet Cevdet Emre çevirisiyle 1957 yılında 355 sayfa olarak basıldı. Daha sonra Türk Kültür Yayınları tarafından 1958 yılında 376 sayfa olarak basıldı. Daha sonra İş Bankası Kültür Yayınları tarafından 1958 ve 1962 yıllarında basılan İlyada; Azra Erhat ve A. Kadir'in çevirisiyle Can Yayınları tarafından 1984'te basılmıştır. 1984'te Can Yayınlarından çıkan bu basım 5. basım olup 6. basım 1992'de, 7. basım 1993'te yapılmıştır. 1993 yılı 7. baskısı; Can Yayınlarında dizilmiş, Özal Basımevinde basılmıştır.

Ana karakterler

  • HektorPriamos'un ilk doğan oğlu, Troya'nın lideri ve müttefik ordular kumandanı. Tahtın varisi.
  • Paris: Troya Prensi ve Hektor'un kardeşi, Alexander diye de bilinir. Helen'i kaçırdı ve bu durum casus belli ilan edildi. Bir bebek katili olarak görüldü.
  • Kassandra: Troya'nın yok olmasına önceden sebep olacağını gördü. Bir çoban tarafından büyütüldü.
  • AkhilleusMyrmidonlar'ın lideri ve Yunan savaşçılarının en önemlisi. Hikayenin ana karakterlerinden biridir.
  • BriseisLyrnessos şehrinin rahibinin kızıydı. Babasının katili olan Akhilleus'un sevgilisi olmuştur.
  • AgememnonMycenae'in kralı, Akhilleus'le kan davasını tahrik eden Achaean ordularının en yüksek kumandanı. Erkek kardeşi Menelaos'tur.
  • MenelaosHelen'in terkettiği kocası. Sparta Kralı Agememnon'un kardeşidir.
  • OdisseasOdise adlı epik destanın ana karakteri, kurnazlığı ile ünlüdür.
  • Kalkhas: Güçlü Yunan rahip. Kehanetleri ünlüdür.
  • Patroklos: Akhilleus'in yakın arkadaşı ve kuzenidir.
  • NestorDiomedesIdomeneus ve AiasYunanistan'ın başlıca şehir devletlerinin kralları, kendi ordularını yöneten fakat Agememnon'un emri altında olanlar.
  • Priamos: Troya kralı. Troyalı kumandanlarının bir çoğu, onun elli oğludur.
  • Aineias: Hektor'un kuzeni ve en önemli teğmenlerden biri. Afrodit'in oğlu. Troya Savaşı'nda sağ kalan figürlerden en önemlisi. Troya Savaşı'ndan sonra İtalya'ya kaçıp Roma'yı kurmuştur.
  • Glafkos ve SarpedonLikya'nın liderleri.
  • Hekabe: Troya kraliçesi, Priamos'un karısı, HektorKassandra ve Paris'in annesi.
  • Helen: Sparta kraliçesi ve Menelaos'un karısı. Paris'i destekleyenlerden.
  • Andromakhe: Hektor'un eşi.

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI
 
YUNAN(GREK) UYGARLIĞI
 - MÖ 1200'lerde Yunanistan'a gelen Dorlar, şehir devletleri kurarak bu uygarlığı meydana getirdiler.
 - Kurulan şehir devletleri içerisinde en önemlileri Isparta, Atina, Korint, Teba vs gibi şehirlerdir.
 - Şehir devletlerinin başında krallar, bunların etrafında da aristokratlar sınıfı meydana geldi.
 - MÖ 7 ve 6 yy. Aristokratlar (asiller), kralı devirerek idareyi ele geçirdiler(Asiller yönetimi).
 - Yönetimden memnun olmayan orta sınıflar ilk halde birleşerek Aristokratları iktidardan uzaklaştırdı. Böylece Tiranlıklar oluştu. Yeni kanunlar yapıldı. Halk bir takım haklar elde etti.
 - Halk ve asiller birleşerek diktatörleşen Tiranlığı yıktılar.
 - Bunun sonunda halkın katıldığı demokratik meclisler kuruldu.
 - Tiranlıklar ilk defa İyonya'da görülmüştür.
 - Orta sınıf (tüccar, sanayici, gemici, sanatkarlar) ticari hayatın canlanması ile meydana geldi.
 - Yunanistan da şehir devleti (polisinin) amacı halkın (yurttaşın) mutluluğunu sağlamaktır.
 - İlk çağın en demokratik devletleri eski Yunanistan şehir devletleridir.
 - Isparta da 3 sınıf:Ispartalılar, Periyekler (dağlardaki Akalar), İlotlar (boyunduruk altındaki halk)
 - Atina: üç sınıf- Soylular-küçük toprak sahipleri (köylüler), köleler vardı
 - Isparta'yı yaşlılar meclisi, Atina'yı ise Arhonlar (9 kişiden oluşur) yönetiyordu.
 - MÖ önce 490 yılında Pers-Yunan savaşlarında maratonda Yunanlılar Persleri bozguna uğrattı.
 - Atina Isparta rekabeti 27 yıl devam eden Peloponnes savaşlarına neden oldu. Isparta üstün geldi.
 - İskender'in Yunanistan'ı ele geçirmesiyle İskender medeniyeti başladı.

YUNANİSTAN DA FELSEFE - Sokrat, Eflatun ve Aristo, en ünlü filozoflarıdır.
 - Sokrat insanları doğru yola getirmek için mücadele etmiş, çok düşman kazanmıştır. Yargılanmıştır.
 Eflatun; ideal devlet fikrini savunmuştur. Akedemia adlı ilk üniversitenin kurucusudur.
 Aristoàilimleri ilk defa tasnif etmiştir. Devlet yönetimiyle ilgili Politika adlı eserini yazmıştır.

TARİHÇİLİK - Herodot: Tarihçilerin babası kabul edilir. Ünlü Historia adlı eserinde Yunan tarihini yazmıştır. (MÖ 450 yıllarında yaşamıştır).
 - Tukudides: Peloponnes(Atina ile Isparta arasındaki) savaşlarını anlatmıştır.
 - Ksenofon: Hellenika ve Onbinlerin Ricatı adlı eserlerin sahibidir.

 TIP
 - Hipokrat: Her hastalığın bir sebebi olduğunu ileri sürmüştür. Günümüzde doktorlar Hipokrat yemini ile göreve başlarlar.

 YAZI, DİL ve EDEBİYAT

 - Fenike alfabesini kullanmışlardır (MÖ 8. Yy).
 - Homeros: İlk destan yazarıdır (MÖ 8. Yy) Eserleri: İlyada: Truva savaşlarını anlatır; Odessa: Truva savaşlarına katılan İthake Kralının esaretten kaçışını konu edinir).
 - Trajedi ve Komedi alanında ünlü isimler yetişti.

 YUNAN KOLONİLERİ

 - Yunanlılar MÖ 750-550 yıllarında uzak ülkelerde koloniler kurmuşlardır.
 - Kolonileri yerleşmek amacıyla kurmuşlardır.
 - Kadıköy ve İstanbul Yunan kolonisidir.

 DİN
 - Çok tanrılı dinleri vardır. Dini inanışlarının kaynağı Anadolu, Mezopotamya ve Girit'tir.
 - Tanrılarını ölümsüz, insanlar gibi düşünmüşlerdir.
 - Tanrılar evlenirler, savaşırlar, yerler ve içerlerdi. Yunan mitolojisi bu konuları işler.
 - Tanrılar, Olimpus'da, tanrı Zeus'un çevresinde toplanmışlardır.
 - Yunanlıların dini inanışları fikri gelişmeyi engellemez. Hayatta fedakârlık gerektirmez.
 - Yunanlılar, Tanrıların gazabından korunmak için müzik, eğlence, spor ve şiir yarışları düzenlerler. (Günümüzdeki olimpiyatlar bu şekilde doğmuştur)
 - Rahipler: Dini hizmetleri yerine getirmekle görevli memurlar sayılırlardı.

 SOSYAL ve İKTİSADİ HAYAT
 - Halk: Soylular (aristokratlar: büyük toprak sahipleri), tüccar ve sanayiciler, küçük toprak sahipleri (köylüler) ve köleler olmak üzere 4 sosyal sınıfa ayrılırdı.
 - Köylüler: Gelirlerinin bir kısmını aristokratlara verirlerdi. Geçinemeyince borçlanırlar, borçlarını ödeyemeyince de topraklarını ve özgürlüklerini kaybederlerdi.
 - Tüccar ve sanayiciler: Koloniler sayesinde zenginleştiler (orta sınıf)
 - Köleler: Hiçbir hakkı yoktu.
 ORDU
 - Kölelerin ayaklanmasından çekinen şehir devletleri, güçlü birer ordu bulundurmuşlardır.
 - Isparta'nın güçlü kara ordusuna sahipti. Krallığı devam ettiren tek şehirdir.
 - Atina; Güçlü deniz ordusuna sahipti. Arhonlar yönetiminde demokrasiye geçmiştir.

 HUKUK
 - Yunan kanunları ağır cezalar ihtiva etmekteydi.
 - Sınıf mücadelesi sırasında aristokratların haklarını korumak için yapmışlardır.
 - Drakon: Soyluların haklarını korumak için şiddete dayalı kanunlar yapmıştır.
 - Solon: Yaptığı kanunlarla köylülerin borçlarını sildi. Halkı gelirine göre 4 sosyal sınıfa ayırdı. Köleliği kaldırdı.
 - Psistratos: Yaptığı kanunlarla orta sınıfı güçlendirdi. Tarım, ticaret ve sanayi gelişti.
 - Klistenes: Yaptığı kanunlarla Atina'ya demokrasiyi getirdi. Sınıf farkını kaldırdı. Demokrasiyi uyguladı. (seçim sistemi, meclis)
 - Demokrasiye karşı olanları tehlikeli insanlar ilan etti.

 EKONOMİ
 - Tarıma elverişli toprakların azlığından halk geçimini zeytin, balıkçılık, hayvancılık ve ticaret ile sağlıyordu.

Artikel Terkait

Yorumları Göster
Yorumları Gizle

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4) Yorumunuza emoji eklemek için "Emoticon" butonuna tıklayın.
5)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.


EmoticonEmoticon

Edebiyat yazılılarında başarınızı artırın, kanalımıza abone olun!