SAİT FAİK'İN EN GÜZEL ÖYKÜLERİNDEN "BİR İLKBAHAR HİKAYESİ"NİN İNCELEMESİ

Reklamlar

METNİN İNCELENMESİ

Konu: "İlkbahar mevsiminin, kırk yaşını aşmış bir insanda uyandırdığı duygulanmalar ve bu duygulanmanın odak noktasındaki buruk bir aşk hatırası (henüz 12 yaşında iken yaşanmış olan masum bir aşk hikayesi) yer almaktadır".

Özet: "Anlatıcı/kahraman ve ailesi, evin reisi babanın tayini dolayısıyla bir yaz sonu Anadolu'nun bir şehrine gelirler ve burada son derece sert ve uzun bir kış geçirirler. Bir sabah 'kırkikindi yağmurları'yla bütün karlar erir ve 'yalancı ilkbahar' gelir. Hastalanan anlatıcı/kahraman, kış mevsimi boyunca evin içinden dışarı çıkamadığı gibi neredeyse yatağa bağlıdır. Anlatıcı/kahraman bir sabah, odasının içinden 'parlak bir kuş' geçtiğini görür. Dikkatle baktığında bunun aslında bir kuş değil, dışarıdan tutulan bir 'aynanın ışığı' olduğunu fark eder. Pencereye koşup baktığında ise; aynayı tutanın 16-17 yaşlarındaki komşularının kızı olduğunu görür. Ertesi gün, kendisi de aynı şekilde cevap verir ve bu durum 'masum bir aşk oyunu' halinde devam eder. Ancak, çok geçmeden babasının tayini başka bir yere çıkar. Eşyalar bir 'yaylı'ya yüklenir ve şehirden ayrılmak zorunda kalırlar. Yolda ağaçların arasından sızan güneşi gören anlatıcı/kahraman, geride bıraktığı sevgisini/sevgilisini hatırlar ve doyasıya ağlar".

 Anlatının İzleksel (Tematik) Yapısı: Hikâye; toplam 11 paragraftan; 78 cümleden oluşmaktadır: 1. ve 2. paragraflar "Deneme" türünü andıran bir üslupla ele alınmıştır. Daha hikâyenin başlangıcındaki bu 2 paragraf (1. ve 2. paragraf) ve son paragraf (11. paragraf) bize farklı bir hikaye kurgusu ile, farklı bir hikaye tekniği ile karşı karşıya olduğumuzun ip uçlarını vermektedir. "Bir İlkbahar Hikayesi" deneme türü ile bir hayli iç içe geçmiş bir tarzda kaleme alınmıştır. Yer yer "şiir dili"nin kullanımlarını, imajlarını da dikkate alırsak bu metinde üç edebi türün izlerinden söz etmek mümkündür: Tabii ki; hikayenin, denemenin ve şiirin.

I. Başlangıç: 1. paragraf: "Kahraman/anlatıcının ilk bahar hakkındaki öznel değerlendirmeleri" (1.-4. cümleler arası) ve 2. paragraf: "Kırk yaşını aşmış insanlardaki ilkbahar algılaması" (5-7. cümleler arası) & "Ömür ve mevsim arasında kurulan ilişkinin açıklanması" (8.-15. cümleler arası). "Deneme" türünün özelliklerini yansıtan bu 2 paragraf bir nevi hikayenin "anlatı" kısmı için hazırlık mahiyetindedir. Hikayedeki anlatı 2. paragrafın son cümlesi ile başlamaktadır: "Ben böyle bir yalancı ilk baharın hikayesini yazıyorum".

II. Anlatı: 3. paragraf: "Otuz sene önce anlatıcı/kahramanın ailesinin (anlatıcı/kahraman 12 yaşında iken) tayin dolayısıyla yaz sonunda bir Anadolu şehrine gelmeleri ve 'karlı bir kış geçirmeleri' (16.-20. cümleler arası) & "Şehre bahar mevsiminin gelmesi ve baharın etkilerinin görülmesi" (21.-29. cümleler arası) 4. paragraf: "Bütün kış"ı anlatıcı/kahramanın hasta olarak geçirmesi ve bunun olumsuz etkilerini yaşaması" (30.-32. cümleler arası); 5. paragraf: Anlatıcı/kahramanın "Bir sabah 'şıkır şıkır' yağmur yağarken parlak bir kuşun geçtiğini sanması, daha sonra bunun bir aynanın duvara yansımış ışığı olduğunu

anlaması" (33.-41. cümleler arası); 6. paragraf: Anlatıcı/kahramanın pencereye yönelerek işin iç yüzünü anlamak istemesi ve aynayı tutanın 16-17 yaşlarındaki komşu kızı olduğunu anlaması" (42.-49. cümleler arası); 7. paragraf: "Ertesi gün anlatıcı/kahramanın da eline bir ayna alması ve komşu kızına tutması. Bu işin her sabah yinelenmesi, adeta masum bir aşk oyunu halini alması" (50.-56. cümleler arası); 8. paragraf: "Bir sabah evlerinin önünde bir yaylı arabanın durması ve annesinin bu 'ayna oyunu'na tanık olması" (57.-61. cümleler arası); 9. paragraf: Anlatıcı/kahramanın "Babasının başka bir yere tayin edildiğini anlaması ve yolculuk hazırlıklarının yapılarak yola çıkılması" (62.-65. cümleler arası) & 9. paragraf/10. paragraf: Anlatıcı/kahramanın "sevgilisinden ayrılmanın verdiği hüzünle yolculuk boyunca ağlaması" (66.-73. cümleler arası)

III. Bitiş: Anlatıcı/kahramanın "anlatı zamanındaki ruh hali ve gerçek sevgiye duyduğu özlemin anlatılması" 11. paragraf: (74.-78. cümleler arası).

SONUÇ:

 Sait Faik'in yazmış olduğu "Bir İlkbahar Hikayesi"; Sait Faik'in hikayecilik tarzını, tekniğini en iyi yansıtan metinlerden birisi olduğu söylenebilir. Söz konusu hikâyenin ilk iki paragrafı ve son paragrafı, daha başlangıçta bize farklı bir hikaye kurgusu ile, farklı bir hikaye tekniği ile karşı karşıya olduğumuzun ip uçlarını vermektedir. Bu itibarla denilebilir ki;"Bir İlkbahar Hikayesi" deneme türü ile bir hayli iç içe geçmiş bir tarzda kaleme alınmıştır. Yer yer "şiir dili"nin kullanımlarını, imajlarını da dikkate alırsak bu metinde üç edebi türün izlerinden söz etmek mümkündür: Hikaye, deneme ve şiir.

Yazı kaynağı ve incelemenin tamamına ulaşmak için tıklayınız...

---