KEMAL BİLBAŞAR'IN CEMO ROMANININ KONUSU,ÖZETİ,KİŞİLERİ,DEĞERLENDİRMESİ

Reklamlar

MEB ORTAÖĞRETİM 100 TEMEL
ESERDEN CEMO TAHLİLİ

CEMO ROMANININ KONUSU:
Bu eser, Kemal Bilbaşar‘ın üçüncü romanı olan Cemo konusunu Doğu Anadolu bölgesindeki hayattan almaktadır. Yer yer destan havası hissedilen roman, bir kitle hikâyesini anlatmak­tadır. Doğu Anadolu’daki ağalık sistemi, etnik gruplar, siyasi gelişmeler ve kadın erkek ilişkileri yerel bir üslupla ortaya konmuştur. Romanda halk dili romanın akıcılığını ve gerçek­çiliğini artırması bakımından önemli bir yer tutar.
ÖZETİ:
Değirmenci Cano, güçlü, yiğit bir kişidir. Karısı ölmüştür. Kızı Cemo’yu gözüpek bir erkek gibi yetiştirir. Güzelliği dillere destan olan Cemo’yu bir çok kişi ister.

Babası Cano, teke tek çarpışmada kızını kim yenerse ona vereceğini söyler. İsteyenlerin hepsi yenilir. Sonunda Cemo, beğendiği çancı Memo ile vuruşmadan evlenir.

Toprak ağası Sorikoğlu, kaymakam vekili ile işbirliği yapıp, köyün önde gelen erkeklerini hapse attırır; daha önce isteyip de alamadığı Cemo’yu yayla evine kaçırır, içki meclisinde oynatmak ister.

Memo evi basar; Cemo, Sorikoğlu’nu sopayla öldürür; kaymakam vekili kaçmak isterken uçuruma yuvarlanır. Cemo ile Memo evi ateşe verir, atlara binip dağlara doğru uzaklaşırlar.

ŞAHIS KADROSU VE ÖZELLİKLERİ:

Cemo: Doğu Anadolu’da yaşayan bir Zaza kızıdır. An­nesi küçükken öldüğü için babası yetiştirmiştir. Yabani şartlar ve doğa içinde babasının verdiği eğitim onun çelik gibi kuv­vetli ve cesur olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda çok güzel bir kızdır.
Cano: Cemo’nun babasıdır. Şeyh Sait isyanını bastırma­da etkin bir ro! oynayan, cesur, kuvvetli, sözü geçen bir köy­lüdür.
Kevi: Bir bey kızıdır. Cano’nun karısı olur. Fakat İkinci çocuğunu dünyaya getirirken ölür.
Memo: Cemo’nun kocasıdır. Çancılık yapan bir halk âşığıdır. Çok cesur, güçlü bir kişidir.
Sorikoğlu: Şeyh Sait’in yandaşlarından birinin oğludur. Kötü, ahlaksız, zengin ağaları temsil eder.

DEĞERLENDİRME:

Cemo, “Çancının Karısı” adlı uzun öyküsünü geliştirip yazdığı gerçekçi romanıdır. Van Hakkâri çevresinde gelişen olayları, kişileri anlatan yazar “yerli renk gerçekçiliğini duyurmada başarılıdır. Göçebe yaşayışın, yörenin dil, gelenek özelliklerinin yansıtıldığı eserdeki cesur, güçlü köylü kızı Cemo’nun dengi olan Memo’ya aşkı temeldir. Ağa’ya direnme, acıya katlanma, tabiat şartlarına uyumluluk Kemal Bilbaşar’ın vurguladığı özelliklerdir. Türkü söyleme, unutulmakta olan işleri ustaca yapma folklor öğeleri olduğu kadar bölgenin farklı renkliliğidir. Toplumcu gerçekçi çizgideki eserlerdendir.

YAZAR HAKKINDA:

Kemal BİLBAŞAR (1910-1983) Roman, hikâye yazarı.

Edirne Öğretmen Okulu’ndan 1929’da mezun olunca iki yıl ilkokul öğretmeni olarak çalıştı. Gazi Eğitim Enstitüsü’nü de 1932’de bitirdi. 1961’de emekli oluncaya kadar İzmir Karataş Ortaokulu’nda tarih öğretmeniydi. Kasaba hayatı ve insanlarını öykülerinde işledi. Romanlarında ise ağalık, beylikle ilgili değişmeleri anlattı.

Roman: Denizin Çağrısı, Memo, Başka Olur Ağaların Düğünü, Bedoş, Yonca Kız (çocuk).

Hikâye: Pembe Kurt, Irgatların Öfkesi.

KAYNAKÇA: 1. Tahir ALANGU, Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman 2:1930-1940, İstanbul 1965. 2. Cevdet Kudret, Türk Edebiyatında Hikaye ve Roman III Cumhuriyet Dönemi (1923-1959) İnkılap Kitabevi, İstanbul 1990, s.220-221..