1.YENİ (GARİP AKIMI) (1940-1950)
Bazı değişikliklere karşın Milli
edebiyatın etkisi 1940'lara kadar süregelmiştir. Ancak 40'lı yıllarda elli
yıldır denenmiş hece ölçüsünden, halk şiiri ve nazım birimlerinden bıkan, kuru
ve söylevci yurt güzellemelerinden, soyut vatan ve millet sevgisi edebiyatından
sıyrılmak isteyen yeni bir kuşak yetişmiş ve bunlar insan özgürlüğüne, yaşama
hakkına, dünya güzelliklerine yönelmişlerdir.
Garip akımı bir
arayışın öncülüğünü yapmıştır. Akımın yaratıcıları Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat Horozcu'dur.
Garip akımının özellikleri:
-
Bu
topluluk, adını Orhan Veli Kanık, Melih
Cevdet ve Oktay Rifat'ın birlikte çıkardıkları Garip adlı yapıttan almıştır.
-
Orhan
Veli'nin bu yapıta yazdığı önsözde Garipçilerin sanat görüşü de anlatılmıştır. (ÖNSÖZÜN TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ
Buna göre;
-
Şiir,
düşünce ve duyguların
yanıltılmasına engel olan
bütün biçim ve kurallardan kurtarılmalı; ölçü,
uyak ve nazım birimi terk edilmelidir.
-
Edebi
sanatlar kullanılmamalıdır.
-
Şairanelikten
kaçınılmalı, şiir günlük konuşma diliyle yazılmalıdır.
-
Sıradan
insan da
şiirin konusu edilebilmelidir.
Orhan Veli
Kanık (1914-1950)
- Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde yeni bir çığır açan Orhan Veli Birinci Yeni (Garipçiler)hareketinin en önemli ismidir.
- Orhan Veli, Türk şiirinde Oktay Rifat, Melih Cevdet'le birlikte büyük bir atılım yapmış yeni bir anlayışın öncüsü olmuştur.
- 1941'de GARİP adlı şiir kitabı ve yazdığı Önsöz'de Türk şiirine yepyeni bir hava getirmek getirmek gerektiğini savunur.
- Orhan Veli’nin yazdığı önsözünde, “hece ölçüsü ve uyağın şiiri yozlaştırdığı” savunuluyor, “şiirin insanın beş duyusuna değil, beynine seslenen bir söz sanatı olduğu” belirtiliyordu.
- Şairaneliğe, edebi sanatlara, ölçü ve kafiyeye karşıdır.
- Türk şiirini yıpranmış kalıplardan, klişe sözlerden kurtarıp sokağa, gerçek hayata, yapmacıksız ve doğal bir söyleyişle günlük yaşamın arasına taşımıştır.
- Yalın anlaşılır, halk diliyle esprili, nükteli ve realist tarzda şiirler yazmıştır.
- Onda nükteli realizm ve lirizm vardır.
- "Yaprak" adlı edebiyat dergisini çıkarmış, La Fontaine'inkine benzer fabller yazmıştır.
- Nasrettin Hoca fıkralarını nazma dönüştürmüştür.
- Rumelihisarı’ndaki Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Eserleri
Şiir
Garip, (1941- O. Rifat ve M. Cevdet ile birlikte)
Vazgeçemediğim (1945)
Destan Gibi (1946)
Yenisi (1947)
Karşı (1949)
Nasrettin Hoca Hikâyeleri (1949)
Bütün Şiirleri (1951).
Düzyazı
Nesir Yazıları (1953), Edebiyat Dünyamız (1975), Bütün Yazıları (1982- 1. Cilt "Sanat Edebiyat Dünyamız", 2. Cilt "Bindiğimiz Dal").
Çeviri
Bir Kapı Ya Açık Durmalı Ya Kapalı (1943- A. De Musset'den), Scapin'in Dolapları (1944- Moliere'den), Fransız Şiiri Antolojisi (1947), W.Shakespeare, Hamlet Ve Venedikli Tüccar (1949- C. Labm'dan - Ş. Erdeniz'le), Saygılı Yosma (1961- J. P. Sartre'den), Batıdan Şiirler (1963).
- DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ
- "İSTANBUL'U DİNLİYORUM" ŞİİRİNİN GENİŞ İNCELEMESİ İÇİN TIKLAYINIZ
- ORHAN VELİ VE ESERLERİ HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ
KİTABE-İ SENG-İ MEZAR
Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar;
Hatta çirkin yaratıldığından bile
O kadar müteessir değildi;
Kundurası vurmadığı zamanlarda
Anmazdı ama Allah’ın adını,
Günahkâr da sayılmazdı.
Yazık oldu Süleyman Efendi'ye
Oktay Rifat Horozcu
(1914-1988)
-
Orhan
veli ve Melih Cevdet'le aynı yıllarda ün kazanan şair, "Garip Akımı''nın öncülerinden olmuştur.
-
İkinci
Yeni'ye katılarak ‘’İkinci Yeni"
doğrultusunda soyut şiirler yazmıştır.
-
Yaşayıp Ölmek, Perçemli Sokak, Aşk ve
Avarelik Üstüne... şiir kitaplarıdır. Romanları ve oyunları da vardır.
PERÇEMLİ SOKAK
I
Bulutların çıkınında
Mis kokulu güvercinleri gökyüzünün
Çıldırtırlar insan gözlü kedileri
Ay doğar kuyulara yalınayak
Telgrafın tellerinde gemi leşleri
ll
İşte kara dutları güneşin
Papatyaların renkli camları
Başakları evlerin
Kan rengi kız çocukları yelesiz
Lokma lokma ağaçların altında
Tren yolunda eğri büğrü
Damları doğrayan makas
Oktay
Rifat Horozcu
Melih Cevdet Anday (1915-2OO2)
-
"Garip
Akımı"na öncülük etmiş ve bu yolda ilginç buluşlara dayanan nükte ve yergi
ağırlıklı şiirler yazmıştır.
-
1954'ten
sonra, toplumsal sorunlara ilgi duyan, doğa olayları karşısında düşünen,
duygulanan şair, Oktay Rifat'ın
aksine soyut şiire ilgi duymamıştır.
-
Rahatı
kaçan Ağaç, Telgrafhane Sözcükler adlı kitaplar yanında romanları, oyunları,
denemeleri vardır.
-
Kolları
Bağlı Odyseus (mitoloji), Aylaklar (roman), Mikodonun Çöpleri (tiyatro) diğer
yapıtlarına örnektir.
RAHATI KAÇAN AĞAÇ
Tanıdığım bir ağaç var ı
Etlik bağlarına yakın
Saadetin adını bile duymamış
Tanrının işine bakın.
Geceyi gündüzü biliyor
Dört mevsim, rüzgârı, karı
Ay ışığına bayılıyor
Ama kötülemiyor karanlığı.
Melih Cevdet Anday
İlkleri yazsanız iyi olur, elinize sağlık ,
YanıtlayınSilherşey için teşekkür .
Merhaba, yorumunuz için teşekkür ederiz...Hangi ilklerden bahsediyorsunuz, yorumda belirteseniz yardımcı oluruz...
SilYorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.