19 Kas 2013

MUTLULUĞUN FORMÜLÜ ÇOK AÇIK

Reklamlar


CANER ÖZCAN
Mutluluğun Formülü:KUTADGU BİLİG 

            Türklerin Talas Savaşı’ndan sonra kitleler halinde İslamiyet’i kabul etmesi Türk sosyal ve kültürel hayatında hiç şüphesiz ki çok büyük değişiklikler yapmıştır.Bu hadise neticesinde Türkler yeni bir kültür ve medeniyet dairesine girmişlerdir.Sosyal ve kültürel hayatlarındaki bu değişiklikler hiç kuşkusuz Türklerin edebi hayatlarını da değiştirmiştir.


İslamiyet’in Türk boyları arasında yaygınlaşmaya başlamasıyla İslamiyet Öncesi edebiyatımız sona ermiş ,İslami Devir edebiyatımız başlamıştır.Çünkü edebiyatımız girmiş olduğumuz bu yeni kültür dairesinden etkilenmeye başlamıştır.İslam öğretisini ve inancını yansıtan eserler yazılmış,bunun neticesinde Arap edebiyatına özgü bir çok husus edebiyatımızda yer bulmuştur.Arapça kelime ve tamlamalar,İslami kavram ve olgular edebi eserlerimizde görülmeye başlanmıştır.

          İslamiyet’in kabulünden sonra yazılan ilk eserlere Geçiş Dönemi Eserleri diyoruz.Bu eserlerden ilki ve belki de en önemlisi hiç kuşkusuz Yusuf Has Hacip’in ‘’Mutluluk Veren Bilgi’’manasına gelen Kutadgu Bilig adlı eseridir.Kutadgu Bilig’in İslamiyet’te her işin başında söylenen ‘Bismillahirahmanirahim’ cümlesiyle başlaması, eserin içerisinde Arapça kelimeler yer alması ve Arap edebiyatının en sık kullanılan genellikle uzun hikayeleri anlatmaya yarayan mesnevi nazım şekliyle yazılması edebiyatımızın Arap dili ve edebiyatından ne derece etkilendiğinin en büyük kanıtıdır.Bu safhada edebiyatımız artık İslami bir karakter kazanmaya başlamıştır.Bununla birlikte edebiyatımızda yüzyıllarca kullanılacak olan aruz ölçüsü ve beyit nazım birimi de saymamak elbetteki  büyük bir eksiklik olacaktır.

            Yusuf Has Hacip eserini Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunmuştur.Eserinde iyi bir devlet yönetiminin nasıl olması gerektiğinden bahsetmesi bu eserin bir siyasetname niteliği kazanmasını da beraberinde getirmiştir.Sembolik kişilerin yer aldığı eserde hükümdar Kün Togdı  adaleti ,veziri Ay Toldı saadeti,vezirin oğlu Ögdülmiş aklı ve vezirin kardeşi Odgurmuş akıbeti temsil etmektedir.Bu yönüyle eser alegorik bir nitelik taşımaktadır.Bu yönüyle önem kazanan eser aynı zamanda edebiyatımızda yazılan ilk mesnevi olması yönüyle takdire şayan bir özelliğe sahiptir.Eserde ideal toplum ilkelerinin yanı sıra bu dünyada ve ahirette mutlu olma yolları da gösterilmiştir.Yusuf Has Hacip’in bu ölümsüz eseri  6645 beyit ve 173 dörtlüğü bünyesinde barındırmaktadır.Eserin Viyana,Fergana ve Mısır olmak üzere üç tane nüshası olduğu bilinmektedir.

            Kutadgu Bilig detaylı  bir çalışmanın ürünüdür.1069 yılında eserine o dönem Orta Asyasının önemli kültürel merkezlerinden biri olan Balasagun’da başlayan Balasagunlu bilgin Yusuf eserini Hakaniye Türkçesi  ile yazmış ve 1070 yılında yukarıda da zikrettiğimiz gibi dönemin hükümdarına Kaşgar’da sunmuş ve bunun neticesinde ‘’Has Haciplik ‘’ünvanı kendisine verilmiştir.Bu unvan bugünkü cumhurbaşkanlığı genel sekreterliğine denk gelmektedir.Türkçenin güzelliklerini işlemeyi başaran nakış nakış işlemeler yapan Yusuf Has Hacip hiç kuşkusuz dönemin hükümdarı tarafından en güzel şekilde ödüllendirilmiştir.Toplum hayatının inceliklerine değinen sanatçımız hiç kuşkusuz toplumun yapı taşlarını bir bütün olarak ele almış ve eserinde birey kavramını ön plana çıkarmasıyla da hümanist bir bakış açısına sahip olduğunu bizlere göstermiştir.

   

Artikel Terkait

Yorumları Göster
Yorumları Gizle

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4) Yorumunuza emoji eklemek için "Emoticon" butonuna tıklayın.
5)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.


EmoticonEmoticon

Edebiyat yazılılarında başarınızı artırın, kanalımıza abone olun!