YUSUF KAMİL PAŞA HAYATI-ESERLERİ VE İLK ÇEVİRİ ROMAN TELEMAK

YUSUF KAMİL PAŞA(1808 – 1876)

Devlet adamı. Arapkir’de doğdu. Çeşitli hocalardan ders aldı. Arapça, Farsça ve sonraları Fransızca öğrendi. Bir süre Divan-ı Hümayun Kalemi’nde çalıştı. Mısır’a gitti. Mehmet Ali paşa’nın güvenini kazanarak önce Mızır Hazine Kâtipliği’ne, sonra da Mehmet Ali Paşa’nın Maiyet Kâtipliği’ne getirildi. Kaymakam rütbesiyle asker olarak, mirivalığa dek yükseldi. 1845’te Abdülmecit ona Mirmiran rütbesi verdi. Mehmet Ali Paşa’nın kız Zeynep hanım’la evlendi. Karısından ayrılması için baskı yapıldı, Asvana sürüldü. Padişahın fermanıyla 1849’da İstanbul’a geldi, Rumeli beylerbeyi rütbesiyle Meclis-i Vala üyeliğine atandı. Vezir oldu (1849), 1852’de Ticaret Nazırı, 1854’te Tanzimat Meclisi Reisi, 1862’de Sadrazam oldu. Ölünce karısıyla birlikte yaptırdıkları Üsküdar’daki Zeynep Kâmil hastanesi’nin bahçesine gömüldü. Dilimize çevirdiği Fenélon’un Telemaque’ı (Telemak) Türkçe yayınlanan ilk çeviri romandır (1862).

• İLK ÇEVİRİ ROMAN OLAN TELEMAK'IN KONUSU:

Fenelon'un Fransa'nın gelecekteki kralının eğitimi için yazdığı ve 1699'da yayınlandıktan sonra ünü bütün Avrupa'yı saran eseri Telemakhos'un Serüvenleri, Yunan mitolojisinden alınma bir hikayeye dayanarak ideal devletin ve devlet adamının nasıl olacağını anlatır. Tanzimat'la birlikte Batıya yönelen Osmanlı İmparatoluğu'nda siyasal yenileşmeyle bilimsel ve edebi yenileşme beraber ilerler. Bunun bir sonucu olarak Telemakhos'un Serüvenleri, Yusuf Kamil Paşa tarafından 1859 yılında çevrilir ve Tercüme-i Telamak adıyla 1862 yılında yayınlanır. Eser, Batı edebiyatından Türkçeye ilk roman çevirisidir.