Reklamlar

1.ŞİİR İNCELEME YÖNTEMİ

A) ŞİİR VE ZİHNİYET

HAZIRLIK

1.Destan Dönemine ait birinci metinde destan dönemi sanat ve zevk anlayışı metne yansımıştır.Bu metinde tema savaştır.Oymak,yay,savaşta vuruşmak gibi kelime ve kelime grupları dönemin zihniyetinin belirleyici ögeleridir.Şiir koşuk nazım biçiminde dörtlük nazım biriminde ve  milli ölçümüz heceyle söylenmiştir.Dil yabancı etkilerden uzak ÖzTürkçedir.

 2.metinde ise yine savaş ve yiğitlik teması işlenmiş.Sade ,yalın ve yerel söyleyişlere yer veren halk dili kullanılmıştır.Koşma nazım biçiminde,dörtlük nazım birimi ve heceyle yazılmıştır.(Halk şiiri geleneği) (UYARI:İkinci şiirin ozanı AŞIK ŞENLİK 19.yy. halk ozanıdır.Kitapta  9.yy olarak geçmektedir.Lütfen düzeltiniz.)

www.edebiyatfatihi.blogspot.com   

Sayfa 42

İnceleme

1. Yunus Emre’ye ait “Çağırayım Mevla’m seni” şiiri  tasavvuf geleneğinin izlerini taşımaktadır.(Tasavvuf, Allah, evren ve insan ilişkisini bir bütünlük içinde açıklamaya çalışan, insanın ilahi erdemlere benzemesini,insanı insan-ı kamil amaçlayan dinsel ve felsefi düşüncedir.) Yunus Emre  Allah aşkı ile yanan bir mutasavııftır.Yunus’un tasavvufi felsefesinde mutlak sevgili Allah’tır.Tek derdi Hakk’a ermek ve vuslatı yaşamaktır.Bu şiirde geçen “abdal,Mevla’m ,Ya hû” sözcükleri tasavvuf düşünce www.edebiyatfatihi.blogspot.com sini yansıtmaktadır.

2. Tanzimat dönemi, yeni değer ve kavramlarla yeni türlerin bir arada kullanıldığı bir dönemdir. Bu devirde başlatılan sosyal, siyasi, askerî, ekonomik, idarî yenilikler, insanların dünya algısını da belli oranda etkilemiştir. Eskiden insanların hürriyetle ilgili bir sorunları yoktu. Ama devrin sosyal ve siyasi yapısının etkisiyle hürriyet üzerinde edebiyat fatihi konuşmak değerli bir hal aldı. Bunun en önemli sebebi, Avrupa’dan ithal edilen kavramlar, değer yargılarıyla Osmanlı devletinin zor bir devirden geçmesidir. Devlet, savaşlarda yeniliyor, ekonomisi çok kötüye gidiyordu. Bu durumda yaşayan insanlar da ülkelerinin bağımsızlığını kaybedeceğinden korkuyorlardı. Şair de hürriyet'in bu devirde yaşayanlar için neden önemli olduğunu şiirinde anlatmaya çalışmıştır. Sonuç olarak, bu şiirin devrin gerçekliğini doğru bir biçimde yansıttığını söyleyebiliriz.

 Birinci dönemdeki sanat anlayışı : 'Sanat , toplum içindir ' anlayışı

İkinci dönemdeki sanat anlayışı : 'Sanat , sanat içindir ' anlayışı.(Bunun sebebi 2.dönemdeki ağır siyasi koşullardır.Dönemin sosyal ve siyasi özelliklerinin edebiyata yansıdığını unutmayınız.) www.edebiyatfatihi.blogspot.com   

-Namık Kemal'in Hürriyet Kasidesi’nde toplum için sanat anlayışı vardır.

3. Tanzimat ve Milli edebiyat dönemleri (19-20.yy)Osmanlı Devleti ve halkı için sıkıntılı ve acılı dönemlerdir.Toplumun içinde bulunduğu durum hürriyet,vatanseverlik gibi değerlerin ön plana çıkmasını sağlamıştır.

Sayfa 44

4.Yunus Emre’nin şiirine döneminde etkili olan tasavvuf ve edebiyat anlayışı bütünüyle yansımıştır.

5.Namık Kemal’in kasidesinin konusu Namık Kemal’in hürriyete övgüsüdür.Hürriyet Kasidesinde divan şiirinde yazılan kasidelerle biçim yönünden bir etki söz konusudur.Namık Kemal Hürriyet Kasidesinde klasik kasidenin edebiyat fatihi biçimsel özelliklerini korumuş(klasik kasidenin bölümleri dışında) eski nazım biçimiyle hürriyet gibi daha önce şiirlerde kullanılmamış bir tema işlemiştir.Burada şunu unutmamak gerekir.Tanzimat Dönemi şiirlerinde eski nazım biçimleri birtakım şekil değişiklikleriyle beraber kullanılmaya devam edilmiş; ama ŞİİRİN İÇERİĞİNDE,TEMASINDA YENİLİKLER yapılmıştır.(Hürriyet,eşitlik,adalet,kanun vb.gibi)

Yorumlama-Güncelleme

1. Namık Kemal’in şiirindeki dili rahatlıkla anlayamıyoruz.Bunun sebebi hem şiirin yazıldığı dönemin dil özellikleri(Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarıylayüklü Osmanlıca)  hem de Divan şiirinin etkisinin edebiyat fatihi özgün içerik önce burada devam etmesidir.Tanzimat Döneminde dilde sadeleştirme istense de bunda pek başarılı olunamamıştır.

2.

1. metin : İslamiyet etkisinde gelişen dini-tasavvufi  Türk edebiyatı sanat ve zevk analyışı hakimdir.Dil oldukça sadedir ve yalındır.Hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.Dönemde etkili olan tasavvuf zihniyeti şiire bütünüyle yansımaktadır.

2. metin:Divan edebiyatı şiir geleneğinin kaside edebiyat fatihi biçiminin şekil özelliklerini korumakla birlikte hürriyet gibi yeni bir tema işlenmiştir.Dönemin sosyal ve siyasi zihniyetini yansıtmakta hürriyete övgü sunulmaktadır.

3. metin:Sade bir dil vardır.Milli edebiyat şiir geleneğini yansıtmaktadır..Milliyetçi edebiyat anlayışına uygun sade dil,hece ölçüsü ve vatan sevgisi teması işlenmiştir.

Değerlendirme

1.

-dönemle

-sosyal,siyasi  ve kültürel

-zihniyetini

-tasavvufun

2. D

3. Genel anlamda şairler döneminin kültür ve sanat hayatıyla ilgilenirler,ama bütün şairler  dönemin zihniyetini yansıtırlar demek doğru demek değildir.

4. soru(doğru-yanlış)

D

D

D

ŞİİRDE AHENK (SES VE RİTİM)

Sayfa 45

Hazırlık

1.Metinlerden 2.metni daha ahenkli okuruz.Çünkü şiirde  ses benzerlikleriyle sağlanan bir ahenk vardır.

2.Türküyü düz yazıya çevirdiğimizde ahenk(ses ve ritim özellikleri) ortadan kalkmaktadır.

İnceleme

2.Evet iki metinde de ahenk vardır.Bu iki metnin söylenişleri edebiyat fatihiyle aynı değildir. Çünkü konular farklıdır.1.metin coşkulu ,2.metin hüzünlü bir söyleyişe sahiptir.

3. Kavuştak bölümünün ezgisi farklı olduğu için, bendden daha farklı bir söyleyişe sahip olduğu için…

SAYFA 47:

5.Türkü: Hece ölçüsü,durakları düzensiz

Ahmet Paşanın şiiri: Aruz ölçüsü,durakları düzensiz

Salkım Söğüt: Serbest tarzda yazıldığı için ölçüsüz,durakları düzensiz

6. Türkü ve Ahmet Paşanın şiiri ölçü kullanılarak oluşturulmuştur.

7.  a……duman oldu

     a…..çemen oldu

     b…..görmedim

     a………yaman oldu  (oldu>redif ; “n” sesi yarım uyak

DEĞERLENDİRME

Sayfa 48

1.Şiirde ritim kafiye , ölçü ve ses tekrarıyla sağlanır.

2.C şıkkı

3.C şıkkı

4.D  , Y ,  Y

5.Her edebi ESERİN kendine özgü bir AHENK ve RİTİM anlayışı vardır.

Şiirde ölçü (aruz, hece), kafiye, redif, aliterasyon, asonans ve kelime tekrarları. ahenk unsurudur.

6.Dörtlükte ahenk kafiye ve rediflerle,ses ve kelime tekrarlarıyla,aliterasyon ve asonasla ve 11’li hece ölçüsüyle sağlanmıştır.