4. XV. Yüzyıldan XIX. Yüzyıl Ortalarına Kadar Osmanlı Edebiyatı
A. Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)
3. Metin
l.Rubai
Ahval-i cihânı her zaman söyleşelim
Ammâ gam-ı aşkımız nihan söyleşelim
Ey vâkıf-ı râz-ı aşk olan ârif-i cân
Ney gibi seninle bî-zeban söyleşelim
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Dünya hâllerini her zaman konuşalım Fakat aşkımızın kederini gizli konuşalım Ey aşk sırlarını bilen gönül bilgini Ney gibi seninle dilsiz konuşalım
2. Rubai
Geldikçe hayâl-i yâr pür cûş olurum
İrdükçe peyâmı ser-be-ser gûş olurum
Nâ-gâh görinse sâye-i divârı
Çün merdüm-i sâyedür bîhûş olurum
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Sevgilinin hayali belirdikçe coşarım Haberi geldikçe baştan başa kulak olurum Birden bire duvarının gölgesi görünse İnsanın cansız gölgesi gibi kendimden geçerim
3. Rubai
Ey dil hele âlemde bir âdem yoğ imiş
Var ise de ehl-i dile mahrem yoğ imiş
Gam çekme hakîkatte eğer ârif isen
Farz eyle ki el'ân yine âlem yoğ imiş
Nefî
http://edebiyatfatihi.blogspot.com/Günümüz Türkçesiyle
Ey gönül şu dünyada bir insan yok imiş Varsa da gönül ehline gizli yok imiş Eğer gerçekten bilgili isen üzüntü çekme Farz et ki şimdi dünya yine yok imiş.
4. Rubai
Esrârını dil zaman zaman söyler imiş
Hengâme-i gamda dâstan söyler imiş
Işk ehli olub da mihnet-i hicrâne
Ben sabr iderin diyen yalan söyler imiş
Azmizâde Hâletî
Günümüz Türkçesiyle
Gönül gizliliklerini zaman zaman söylermiş Acıya düştüğü dönemde destan söylermiş Sevgiye kapılıp da ayrılık acısına Ben katlanırım diyen yalan söylermiş
http://edebiyatfatihi.blogspot.com/21. Etkinlik
Okunan rubailerin yapısını belirleyerek aşağıya yazınız.
a. Şiirin birim değerini ve sayısını aşağıya yazınız.
b. Şiirin bütününde ve birimlerinde ne anlatıldığını kısaca yazınız. Birimler arasındaki ilişkiyi
tartışınız. Sonuçları yazılı olarak ifade ediniz.
tartışınız. Sonuçları yazılı olarak ifade ediniz.
c. Dörtlükten bir veya iki dize attığımızda rubainin anlamı değişiyor mu? Sözlü olarak ifade ediniz.
Evet değişiyor. Anlam dört dize tamamlanmıştır.
d. Yapı özelliklerini belirlediğiniz şiire ne ad verildiğini söyleyiniz.
Bu şiirler yapı özelliklerine göre rubaidir.
e. Şiirde dile getirilen duygunun anlatıldığı günümüz şiirlerinden hatırladıklarınızı okuyunuz.
Birimlerde anlatılanlar | Birim değeri: dörtlük Birim sayısı: 1 | |
1.Rubai | Şiirde anlatılan (tema) | |
Aşkın insandaki halleri üzerinde durulmuştur. | Aşk | |
2.Rubai | Şiirde anlatılan (tema) | |
Sevgili ve çağrıştırdıkları üzerinde durulmuştur. | Aşk | |
3.Rubai | Şiirde anlatılan (tema) | |
Gönül ehli insanları durumu anlatılmıştır. | Düşünce | |
4.Rubai | Şiirde anlatılan (tema) | |
Sevgili ve ayrılık acısı üzerinde durulmuştur. | Ayrılık |
22. Etkinlik
Rubailerin ahenk özelliklerini bularak aşağıdaki şablona yazınız.
| KAFİYE-REDİF | ÖLÇÜ |
1 | “söyleşelim”ler redif “an”lar tam kafiye | ARUZ |
SES-SÖYLEYİŞ | ||
Aruz ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir. | ||
2 | “olurum”lar redif “ûş”lar zengin kafiye | Aruz ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir. |
3 | “yoğ imiş”ler redif “em”ler tam kafiye | Aruz ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir. |
4 | “söyler imiş”ler redif “an”lar tam kafiye | Aruz ölçüsüyle dörtlükler halinde söylenmiştir. Her kelime aruz kalıbına uygun seslerden seçilmiştir. |
23. Etkinlik
a) Şiirde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeleri belirleyiniz. Aşağıdaki şablona yazınız
Kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler | Kelimelerin gerçek anlamı | Kelimelerin şiirdeki anlamı |
Gönül Ney | Kalp Müzik aleti | İnsan gibi bir canlı varlık İnsan gibi bir canlı varlık |
b) Kendi anlamları dışında kullanılan kelimelerin şiiri nasıl etkilediğini belirtiniz.
Şiir çok anlamlı bir metin türü olduğu için şiirde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler şiirin çok anlamlı olmasına yardımcı oluyor. Bu yüzden şiirlerde kelimelerin kendi anlamları dışında kullanılması şiirin çağrışım gücünü arttırmaktadır.
24. Etkinlik
İncelediğiniz şiirde divan şiirinde kullanılan ortak imgelerden hangileri vardır? Bu imgeler nasıl kullanılmıştır, yazınız.
Şiirdeki imgeler | İmgelerin nasıl kullanıldığı |
Gönülün bir insan gibi hayal edilmesi Neyin sessiz konuşan bir insan gibi hayal edilmesi | İmgeler şiirde şairin vermek istediği mesajı somutlaştırma yarar. Bu dörtlüklerdeki imgelerde bu amaca hizmet etmiştir. |
25. Etkinlik
Şiirdeki edebî sanatları bularak aşağıya yazınız.
Ney gibi:teşbih
Gönül: kapalı istiare-teşhis
Dilsiz konuşma: tezat
Merdüm-i saye:teşbih
26. Etkinlik
a. Şiirde anlatılanların yaşanabilirliğini tartışınız. Sonuçları tahtaya sıralayınız.
Şiirde şairler kendi iç derinliklerinde duyguları dile getirmişlerdir. Bu duyguları yaşayanlar için dörtlüklerde söylenenlerin benzeri yaşanabilir ;ama aynısının yaşanması mümkün değildir.
b. Şiirde gözlem yapılmış mıdır? Sözlü olarak ifade ediniz.
Gözlem yapılmıştır. Metindeki benzetmeler bu gözlemin sonucudur.
27. Etkinlik
Şiiri, birimleri oluşturan düşünceleri de göz önünde bulundurarak yorumlayınız. Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
28. Etkinlik
http://edebiyatfatihi.blogspot.com/Rubailerin size hissettirdiklerini ve şiirler hakkındaki yorumlarınızı aşağıdaki metin kutusuna yazınız.
Hissettiklerim
29. Etkinlik (Okul dışı etkinlik)
Azmizâde Hâleti'nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında çıkarımlar yaparak eserle şair arasındaki ilişkiyi belirleyiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
İstanbulludur. 16.yüzyıl âlimlerinden Pir Muhammed Azmi Efendi’nin oğludur. 1570 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babasının mesleğini takip ederek medrese eğitimi almış, Hoca Sadettin Efendi’den dersler almış, 21 yaşında müderris olmuştur.
Haleti, gazel ve kasidelerinden çok rubaileriyle tanınmış bir şairdir. 17. Asırdan itibaren şiir kitaplarında Haletinin rabilerine rastlanır. Haleti İslami tasavvuf düşüncesini, Türk şairleri içerinde hemen hemen hiçbir kimsenin muvaffak olamadığı bir maharetle rubailer ile ifade etmiştir.
Şairliği yanında devrinin tanınmış âlimlerinden biri olarak da şöhret bulan Haleti’nin öldüğü zaman 3-4 bin cilt kitap bıraktığı bildirilmiştir.
30. Etkinlik
Rubailerden hareketle Azmizâde Hâleti'nin edebî ve fikrî yönüyle ilgili çıkarımlarınızı aşağıdaki kavram haritasına yazınız.
Âlim ve bilgindir.
Rubaileriyle tanınmıştır.
Tasavvuf düşüncesini rubailerinde çok iyi işlemiştir.
Birçok eser yazmıştır.
Ömer Hayyam gibi rubailer yazdığı için “Hayyam-ı Rum” lakabıyla tanınmıştır.
Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmıştır.
Divan şiirine yeteri kadar hâkimdir.
Devrine göre oturmuş bir dili vardır.
http://edebiyatfatihi.blogspot.com/
Yorum Gönder
Yorumunuz için şimdiden teşekkürler...Blogger'da bir hesabınız yoksa ''Anonim'' veya ''Adı/Url'' bölümünü seçerek kolayca görüşlerinizi belirtebilirsiniz...